กระแสของ Avenger Infinity War Part I ที่เพิ่งเข้าโรงไปเมื่อวันที่ 25 เมษายนที่ผ่านมานี่แรงสุดๆไปเลย แต่การมาของหนังเรื่องนี้ไม่ได้มีเพียงแค่กระแสของหนังเท่านั้นที่แรงแต่รวมไปถึงกระแสของการ กลัวถูกสปอยหนังไปด้วย จนถึงขั้นงดการใช้ social media หรือ unfollow บางคน บางเพจไปชั่วคราวเพื่อหลบเลี่ยงการสปอย

ก่อนหน้านี้ไม่นานก็มีกรณีที่ เพจ “เกมส์ถูกบอกด้วย” ที่โดนรุมรีพอร์ตจนปลิวไป ด้วยสาเหตุที่ว่าทำการสปอยตัวเกมส์ God of War ไป (เกมส์มันสปอยกันได้ด้วยเรอะ)

ทว่าส่วนตัวผมไม่เคยมีปฏิกริยากับการสปอยใดๆเลย ไม่ว่าเรื่องนั้นๆมันจะหักมุมผลิกโผแค่ไหนก็ตาม เลยเกิดความสงสัยว่า

อะไรที่ทำให้การสปอยเป็นปัญหากับคนจำนวนมาก แล้วไอ้ที่ว่าสปอยแค่ไหนถึงเรียกได้ว่าสปอย

 

สปอย (Spoil) คือการทำให้เสีย

ในไทยเรามักใช้ในบริบทของการเปิดเผยเนื้อหาส่วนสำคัญของหนัง(เกมส์?) ที่ทำให้อรรถรสของสิ่งนั้นๆลดลง

แน่นอนว่าการสปอยจะเกิดขึ้นได้นั้นต้องมีเนื้อเรื่องและเนื้อเรื่องของหนังหรือเกมส์ที่ว่านั้นต้องคาดเดาไม่ได้

ตัวอย่างเช่น : การสปอย The Jungle book คงไม่ได้ทำให้อรรถรสของหนังลดลง เพราะทุกคนรู้เรื่องอยู่แล้วหรือการสปอยหนังดิสนีย์คงไม่ได้ทำให้ผู้คนเดือดดาล แต่ถ้าสปอย Game of Throne ว่าจอนส์สโนวจะตายก็อาจจะเจอกับจุดจบเช่นจอนส์สโนวได้ (อ่าวนี่ผมสปอยไปแล้วหรือเปล่าเนี้ยะ อย่าเอามีดมารุมแทงกันนะ [นี่ก็สปอยซ้อนในสปอยอีกที])

แต่การรีวิวหรือพูดคุยในเรื่องบางอย่างมันจะมีอรรถรสไม่ได้เลยถ้าไม่เปิดเผยเนื้อหาของหนังบ้าง ดังนั้นคนส่วนใหญ่เลยจัดการปัญหานี้ด้วยการใส่คำว่า [Spoil Alert] ไว้ก่อนจะมีีการเปิดเผยเรื่องราวเลย ซึ่งก็ช่วยได้ในระดับหนึ่ง ถึงขั้นที่เว็บบอร์ดชื่อดังอย่าง Pantip.com ต้องมี feature spoil มาให้คนตั้งกระทู้ใช้เพื่อซ่อนสปอยเลยทีเดียว แสดงว่าวัฒนธรรมการสปอยนั้นเป็นเรื่องวงกว้างและยอมรับกันโดยทั่วไป

ว่าแต่แค่ไหนละ ที่ถือว่าเป็นการสปอย แน่นอนถ้าบอกว่า “บรูซวิลลิสใน The Sixth Sense เป็นผี” อันนี้ก็น่าจะเป็นการสปอยอย่างแน่นอน ถ้าเราพูดในเวลานั้น
แต่พอ 19 ปีผ่านมาการพูดแบบนี้กลายเป็นโจ๊กตลกขบขันกันแทนที่จะเป็น spoil alert ทั้งๆที่ก็น่าจะมีคนจำนวนมากที่ไม่เคยดู The Sixth Sense มาก่อน

(จริงๆเรื่องของเวลากับการสปอยนี่เป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก เพราะในสมัยก่อนการเข้าถึง content นั้นมี shelf life ที่ชัดเจนมากเช่นหนังจะเข้าโรงเดือนไหน ออกเดือนไหนนานแค่ไหนจะเป็น DVD
แต่ปัจจุบัน content นั้นเข้าถึงผ่าน internet และมี shelf life ที่ไม่ชัดเจนเช่นหนังที่อยู่ใน Netflix หรือ HBO ที่คนอาจจะเพิ่งค้นเจอเมื่อมันผ่านไป 5 ปีแล้วก็เป็นไปได้ แบบนี้ยังถือว่าเป็นการสปอยอยู่ไหม)

 

แสดงว่าเวลาก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่กำหนดว่าเป็นการสปอยหรือไม่

---

---

 

นอกจากเรื่องของเวลา ระดับความ sensitive ของบุคคลก็น่าจะเป็นประเด็นใหญ่อีกอันหนึ่ง
เช่นการบอกว่าจะมีตัวละครใดบ้างมาปรากฏใน Infinity War อาจจะเป็นการสปอยสำหรับบางคน แต่อาจจะไม่มีผลต่อความรู้สึกสำหรับบางคนเลย (บางคนไม่ยอมดู trailer ด้วยซ้ำเพราะมองว่าเป็นการสปอย)

---

สุดท้ายผมคิดว่าความดังของหนังก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ การเปิดเผยเนื้อหาบางส่วนของหนังเป็นการสปอยหรือไม่

เพราะเมื่อหนังนั้นดังมากกระแสดีมากย่อมมีคนอยากจะสปอยเนื้อหา อยากพูดคุยถึงเรื่องราวในหนัง (แน่นอนว่าคงไม่มีใครสปอยหนัง หลวงพี่แจ็ส 5G) ยิ่งทำให้กระแสของการคิดว่าการถูกสปอยเป็นเรื่องรุนแรงเพิ่มทวีมากขึ้นไปอีก สังเกตได้จากหลายคนเป็นคนที่เคยสปอยหนังที่ตัวเองดูทาง FB ตัวเองด้วยซ้ำกลับเป็นเดือดเป็นร้อนที่มีคนสปอย Infinity War หรือ influencer หลายๆคนออกมาพูดเรื่องการสปอยพร้อมๆกันทั้งๆที่บางคนอาจจะไม่ได้เคยรู้สึกเดือดร้อนกับเรื่องราวทำนองนี้มาก่อน

ในทางตรงข้าม เมื่อมีคนพูดถึงการสปอยเยอะ มีคนกลัวเยอะก็ย่อมมีคนพยายามสวนกระแสเป็นธรรมดา
งานนี้ Win-Win หนังถูกพูดถึงได้รับความสนใจ, คนพูดได้อยู่ในกระแส

สรุป

• การสปอยไม่ได้มีผลกับทุกคนเหมือนๆกันหมด การสปอยอาจไม่มีผลกับบางคนก็ได้
• การสปอยเกิดได้จะต้องมีเนื้อเรื่อง และเนื้อเรื่องนั้นต้องคาดเดาได้ยาก
• การสปอยมีไลฟ์ไทม์ของตัวเองถ้าสิ่งนั้นเกิดขึ้นมานานแล้วโดยทั่วไป มักไม่ค่อยเรียกว่าสปอย
• ระดับการสปอยขึ้นอยู่กับความ sensitive ของบุคคลด้วย มีบางคนที่มีความต้านทานต่ำจริงๆนะ
• สุดท้ายกระแสก็อาจจะทำให้เรารู้สึกว่าถูกสปอยหรือไม่ก็เป็นไปได้